Aleksander Sołżenicyn

Urodził się w 1918 roku w Kisłowodsku. Pisarz rosyjski, z wykształcenia fizyk, więzień łagrów, pisarz, laureat literackiej nagrody Nobla. Ukończył wydział matematyczny  na uniwersytecie w Rostowie. Następnie studiował w moskiewskim instytucie filozofię i literaturę.

W czasie II wojny światowej służył w Armii Czerwonej. W 1945 roku został rozpracowany przez kontrwywiad (chodziło o wyrażenie poglądów antyradzieckich w prywatnym liście do kolegi) i aresztowany. Do 1953 roku przebywał w łagrach, następne trzy lata na zesłaniu w Azji Środkowej.

W 1962 opublikował opowiadanie  „Jeden dzień Iwana Denisowicza” mówiące  o rzeczywistości łagrowej, które zostało opublikowane, w uważanym za liberalny, miesięczniku „Nowyj Mir” za zgodą samego Chruszczowa. Uznanie jakim zaczęto darzyć pisarza, umożliwiło mu dostęp do radzieckich archiwów, co wykorzystał do pracy nad swoim największym dziełem pt. „Archipelag Gułag”. Książka jest napisana w formie relacji historycznej, które jest świadectwem niewolniczej i uwłaczającej godności człowieka pracy, pod bardzo wzniosłymi hasłami. „Archipelag Gułag” wywarł duże poruszenie na Zachodzie i rozwiał wszelkie iluzje dotyczące systemu komunistycznego.

W maju 1967 roku Sołżenicyn wystąpił z listem otwartym do IV Zjazdu Związku Pisarzy, w którym domagał się likwidacji cenzury. Po odsunięciu od władzy Chruszczowa i zakończonym okresie „odwilży”, twórczość Sołżenicyna stała się na tyle niewygodna, że zakończyła się wykluczeniem ze Związku Pisarzy Radzieckich (1969).

W 1970 roku Sołżenicyn otrzymał literacką nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Niektórzy badacze uważają, że dostał ją za „Archipelag Gułag”, jednak książka została opublikowana dopiero w 1973 roku w Paryżu, po tym jak KGB skonfiskowało rękopis. Być może w ręce komisji trafiły fragmenty, które udało się wywieźć. Sołżenicyn opublikował na Zachodzie również „List do wodzów Związku Radzieckiego”, co przyczyniło się do jego aresztowania. Prezydium Rady Najwyższej ZSSR w wydanym specjalnie dekrecie pozbawiło pisarza obywatelstwa i nakazywało administracyjnie wydalenie z terytorium ZSSR.

Po wydaleniu zamieszkał na krótko w Zurychu, a po odebraniu Nagrody Nobla w 1975 roku, osiadł w USA i tam kontynuował działalność pisarską. W 1990 roku napisał dzieło pt. „Jak odbudować Rosję”, w której  przedstawia propozycję stworzenia rosyjskiej formy demokracji.

18 sierpnia 1989 Sołżenicowi przywrócono obywatelstwo, jednak do kraju powrócił dopiero w 1994 roku.