Kompetencje prezydenta

dział: Ustrój

Kompetencje prezydenckie można rozpatrywać w różnych sferach. Oto najważniejsze z nich:

Kompetencje w stosunku do Rady Ministrów

  • powoływanie rządu
  • desygnowanie premiera
  • przyjmowanie dymisji Rady Ministrów
  • odwołanie ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności
  • zwoływanie Rady Gabinetowej (obrady Rady Ministrów pod przewodnictwem prezydenta; powoływana w sprawach szczególnej wagi)

Kompetencje w stosunku do parlamentu

  • zarządza wybory parlamentarne
  • zwołuje pierwsze posiedzenie nowego Sejmu
  • posiada inicjatywę ustawodawczą
  • posiada prawo weta zawieszającego w stosunku do projektów ustaw
  • podpisuje ustawy
  • zarządza ogłoszenie ich w Dzienniku Ustaw RP
  • posiada prawo rozwiązania parlamentu (w sytuacjach określonych przez konstytucję)

Kompetencje w stosunku do władzy sądowniczej

  • powołuje sędziów
  • powołuje Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
  • powołuje Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego
  • powołuje Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego

Kompetencje w zakresie spraw zagranicznych

  • reprezentuje państwo na arenie międzynarodowej (razem z premierem i ministrem spraw zagranicznych)
  • ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe
  • mianuje i odwołuje ambasadorów Polski

Kompetencje w zakresie zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi kraju oraz państwowej obronności

  • jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych
  • za pośrednictwem ministra obrony narodowej, sprawuje w czasie pokoju zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi
  • mianuje szefa Sztabu Generalnego oraz dowódców Sił Zbrojnych
  • na czas wojny mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych
  • nadaje stopnie wojskowe
  • w razie zagrożenia państwa zarządza powszechną bądź częściową mobilizację oraz użycie sił zbrojnych do obrony kraju
  • posiada organ doradczy do spraw bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, którym jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego

Tradycyjne uprawnienia prezydenta

  • nadawanie obywatelstwa
  • nadawanie orderów i odznaczeń
  • prawo łaski
  • nadawanie tytułów naukowych