Rodzaje grup społecznych i ich charakterystyka

1. Ze względu na sposób zorganizowania:

 

Grupy formalne

Cechy grup formalnych:

  • posiadają ściśle określona sformalizowane strukturę
  • są powołane w wyniku aktu prawnego
  • cele i zasady działania określają przepisy prawne
  • możliwe jest stosowanie sankcji wobec członków

Przykłady grup formalnych:

  • szkoła
  • wojsko
  • związek zawodowy
  • partia polityczna
  • stowarzyszenie
  • administracja

Grupy nieformalne

Cechy grup nieformalnych:

  • tworzą się spontanicznie, bez stosowania procedur i formalności
  • nie mają sformalizowanej struktury
  • nie posiadają wewnętrznych przepisów prawnych
  • opierają się na wewnętrznych relacjach pomiędzy członkami
  • tworzą się za względu na wspólne zainteresowania, sposób spędzania czasu lub poglądy

Przykłady grup nieformalnych:

  • grupa koleżeńska
  • kółka zainteresowań
  • krąg znajomych
  • gangi
  • klany

2. Ze względu na charakter członków:

 

Grupy zamknięte (ekskluzywne)

Cechy grup zamkniętych:

  • przynależności jednostki decyduje spełnienie przez nią określonych kryteriów np. majątek, wykształcenie lub poświęcenie i oddanie.
  • do niektórych grup zamkniętych można należeć automatycznie np. przez urodzenie.

Przykłady grup zamkniętych:

  • stowarzyszenie biznesowe.

Grupy otwarte (inkluzywne)

  • przynależności decyduje wola jednostki lub polityka prowadzona przez ta grupę

3. Ze względu na wielkość grupy:

 

Grupy małe

Cechy grup małych:

  • posiadają prosta strukturę wewnętrzną
  • nie występuje podział na mniejsze podgrupy
  • stosunki pomiędzy członkami są bardziej bezpośrednie i osobiste

Przykłady grup małych:

  • szkolny zespół baletowy
  • rodzina
  • społeczność lokalna
  • grupa rówieśnicza

Grupy duże

Cechy grup dużych:

  • posiadają rozbudowaną strukturę wewnętrzną
  • wewnątrz grupy istnieje wiele podgrup
  • członkowie nie zawsze znają się osobiście
  • przynależność do grupy jest pośrednia np. przez małe grupy


Przykłady dużych grup:

  • plemienne
  • narodowe
  • religijne
  • partie polityczne

4. Ze względu na rodzaj więzi:

 

Grupy pierwotne (naturalne)

Cechy grup pierwotnych:

  • członków łączy silna więź emocjonalna i kontakty osobista
  • przynależność nie zawsze wynika z woli jednostki
  • każdy członek wspólnoty nosi cechy wspólne z pozostałymi członkami np. rysy ciała, czy język
  • istnieją określone tradycje, zwyczaje i normy
  • udział w grupie wynika z norm i tradycji

Przykłady grup pierwotnych:

  • rodzina
  • grupa rówieśnicza
  • krąg przyjaciół i najbliższych znajomych
  • sąsiedzi mający ze sobą bliskie kontakty

Grupy wtórne (tworzone sztucznie)

 

Cechy grup wtórnych:

  • członków łączy więź rzeczowa wynikająca ze wspólnych zainteresowań
  • członkowie są na zasadzie dobrowolnego wyboru
  • mają "sztuczną" genezę
  • tworzone są w celu osiągnięcia określonego celu, wykonania zadania, lub zamierzonego interesu

Przykłady grup wtórnych:

  • partia polityczna
  • związek zawodowy
  • organizacje kościelne
  • stowarzyszenia
  • zakłady pracy
  • szkoły
Socjologowie odróżniają, oprócz wymienionych, jeszcze inne podziały np.: na grupy krótkotrwałe i trwałe. Jest to uzależnione od trwałości więzi, np. grupa żołnierzy przebywających w jednostce wojskowej.
Jednostka i grupa społeczna